Met honderden winkels wereldwijd en een omzet van 35 miljard euro is IKEA niet minder dan een gigant onder de meubelmakers.
De oprichter, de onlangs overleden Ingvar Kamprad, zei dat het geheim van zijn succes ligt in zijn eigen gezonde verstand.
“Ik ben slecht in het maken van keuzes, kan slecht organiseren en ik heb ontzettend veel handicaps. Zo heb ik volgens mij een laag IQ. Maar aan de andere kant: Onze-Lieve-Heer gaf me een gezond verstand”, zei hij in de jaren tachtig tegen een Zweedse tv-zender.
Zijn overlijden in januari dompelde het bedrijf dat hij in 1943 als 17-jarige oprichtte in rouw. IKEA gaf daarna aan dat het bedrijf op exact dezelfde voet doorgaat als onder Kamprad.
“De meeste leidinggevenden bij IKEA werken er al twintig tot dertig jaar en hebben de IKEA-waarden door hun bloed stromen”, zei Lars-Johan Jarnheimer, bestuursvoorzitter van de firma, over de toekomstige koers na de dood van Kamprad.
De meeste leidinggevenden hebben waarschijnlijk de tekst die Kamprad in 1976 schreef gelezen en ter harte genomen. 'Een testament van een meubelverkoper' heet Kamprads werk waarin hij de waarden en het gezond verstand op papier zette. Discipline, soberheid en eenvoud staan daarbij voorop. Op die pijlers zette hij koers richting de toekomst.
Dit zijn de 9 leefregels van Ingvar Kamprad:
1. De productlijn - onze identiteit
De meubels van IKEA moeten een goed ontwerp hebben, functioneel zijn en verkocht worden "tegen extreem lage prijzen". De nadruk moet altijd liggen op de lijn van basic meubels die "typisch IKEA" zijn, schrijft Kamprad.
Probeer de meubels "eenvoudig en rechttoe rechtaan te houden, zoals wij zelf zijn", staat er.
"In Scandinavië moeten mensen bij het zien van onze meubels denken: dat is typisch IKEA. Elders moeten mensen denken: dat is typisch Zweeds."
De meubels van IKEA moeten de massa aanspreken en ons basisprincipe "kan nooit aangepast worden", schrijft Kamprad.
2. De IKEA-gedachte - een sterke en levendige realiteit
Deze sectie is gewijd aan het in stand houden van de gedachte van IKEA. Voordat hij zijn manifest in 1976 schreef, zat alles in Kamprads hoofd. Maar zijn negen regels kwamen er om "de ideeën te cultiveren en uit te bouwen".
Maar, waarschuwt Kamprad, iets uitbouwen is niet altijd hetzelfde als vooruitgang.
"De ware IKEA-gedachte is nog altijd gestoeld op ons enthousiasme, voortkomend uit ons streven naar vernieuwing, ons kostenbewustzijn, onze bereidheid om verantwoordelijkheid te nemen en te helpen, vanuit onze nederigheid in de benadering van onze taak en de eenvoud in de manier waarop we dingen doen."
Een baan kan nooit alleen maar een levensonderhoud zijn, staat in deze sectie. Want als dat zo is, "dan gooi je een derde van je leven weg en een tijdschrift in een bureaula kan dat nooit goedmaken".
3. Winst geeft ons middelen
Het doel is om de massa een aangenaam leven te geven. Om dat te bereiken heeft IKEA financiële middelen nodig, schrijft Kamprad.
"Om die financiële middelen te realiseren moeten we ons richten op goede resultaten op de lange termijn. Iedereen weet wat daarbij komt kijken: we moeten de laagste prijzen hebben en die combineren met goede kwaliteit. Als de prijs te laag is, kunnen we geen middelen opbouwen. Een wonderlijk probleem!"
Het geheim, "het fundament van ons succes", noteert Kamprad, is geworteld in het volgende: de niet aflatende wil om te zoeken naar kostenbesparingen in elk aspect en de ontwikkeling van producten die iedereen kan betalen.
4. Het bereiken van goede resultaten met weinig middelen
Het ontwerpen van een tafel ter waarde van 5.000 kronen is geen uitdaging, maar alleen de echt getalenteerde designers kunnen een goede tafel ontwerpen ter waarde van 100 kronen, aldus Kamprad.
"Keer na keer bewijzen we dat we goede resultaten behalen met weinig middelen", voegt hij eraan toe.
Op dit punt filosofeert Kamprad over onze hedendaagse neiging om onze problemen met geld op te lossen:
"Verspilling van middelen is een van de grootste ziekten van de mensheid. Veel moderne gebouwen zijn eerder monumenten ter ere van de menselijke domheid dan rationele oplossingen voor bestaande behoeften."
5. Eenvoud is een groot goed
IKEA heeft geen behoefte aan "dure auto's, protserige functietitels, op maat gemaakte kostuums en andere statussymbolen". Eenvoud is de gids.
Dit raakt aan de kern van de IKEA-filosofie die ervoor zorgde dat het bedrijf uit kon groeien van "een verzameling doorsnee Zweden van het platteland" tot een mondiale organisatie, aldus de Zweedse futuroloog en managementgoeroe Kjell Nordström.
De eenvoud in de routine van IKEA moet ook een van de aandachtspunten zijn, stelt Kamprad. Zo voorkom je een verlamming in de bedrijfsvoering, het gevaar van besluiteloosheid en het afschuiven van verantwoordelijkheden. Die zaken zorgen alleen maar voor "meer statistieken, meer studies, meer comités en meer bureaucratie".
6. Doe het anders dan anders
Had Kamprad het gevraagd, dan zouden experts tegen hem hebben gezegd dat de kleine gemeenschap van het dorpje Älmhult - op het Zweedse platteland - nooit sterk genoeg is om een bedrijf als IKEA te kunnen dragen.
"Toch is Älmhult nu de bakermat van een van de grootste meubelbedrijven ter wereld", schrijft Kamprad.
Nieuwe wegen kunnen worden ontdekt en vooruitgang geboekt, simpelweg door de vraag 'waarom' te stellen, in plaats van het accepteren van de dingen zoals ze zijn omdat ze zo zijn.
7. Focus - van belang voor ons succes
IKEA is nooit in staat om op elke plek alles tegelijk op dezelfde manier uit te voeren naar ieders smaak, merkt Kamprad op. Dus is de juiste focus van belang.
Een voorbeeld: als de keten uitbreidt naar een nieuw land of regio, moet de focus op marketing liggen. Andere zaken die normaal wel van groot belang zijn, zoals beveiliging, zijn even ondergeschikt, vindt Kamprad.
In deze paragraaf haalt hij zijn jeugd in Småland aan en smeekt hij zijn medewerkers om de in Småland bekende term 'lista' onder de knie te krijgen. "Lista is een gebruikelijke term in Småland. Het betekent dat je moet doen wat je moet doen met beperkte middelen", schrijft Kamprad.
8. Pak verantwoordelijkheid - een privilege
In dit deel roept Kamprad zijn medewerkers op om zich te bekwamen in het nemen van besluiten en verantwoordelijkheid. Want die zaken zijn niet afhankelijk van opleidingsniveau, financiële achtergrond of positie, schrijft hij.
"Mensen die hun verantwoordelijkheid pakken zijn te vinden in het warenhuis, onder consumenten, verkopers en kantoorpersoneel. Kortom: overal. Ze zijn nodig bij elk systeem."
De angst om fouten te maken is de grondslag van bureaucratie, een concept waar hij niks van moest hebben.
"Het zijn altijd de doorsnee mensen die negatief zijn, die hun tijd spenderen aan het bewijzen van hun gelijk. De sterke personen zijn altijd positief en kijken vooruit. En de positieve mensen winnen altijd."
9. Er is veel werk aan de winkel. Op naar een fantastische toekomst!
Kamprad start zijn negende en laatste stelling met de woorden: "Het gevoel dat iets afgerond is, is een effectief slaapmiddel."
Dit gevoel leidt slechts tot stilstand, terwijl echte vreugde niet ligt in het bereiken van je doel, maar in de weg ernaartoe.
Hij roept zijn medewerkers op om zich te blijven ontwikkelen als mens en medewerker. En om hun tijd slim te gebruiken, omdat het hun belangrijkste goed is.
Kamprad: "In tien minuten kun je zoveel doen. Tien minuten, eenmaal voorbij, krijg je niet meer terug. Nooit."